Zamanı nasıl ölçeriz?
‘’Evvel zaman içinde…’’ Bu sihirli cümle her güzel hikayenin başında tekrarlanır. Peki zamanın hikayesi nedir? Zamanı nasıl ölçeriz?
Zaman bir nehir gibidir; sürekli olarak bir andan diğerine doğru akar. Ve zamanın akışı tek yönlüymüş gibi görünür. Sadece geleceğe doğrudur, ya bu doğru değilse? Peki zaman kadar derin ve anlaşılması güç bir gizemi nasıl çözebiliriz?
Bunu yapmanın yollarından biri; zamanı ölçmektir. Bunun için binlerce yıldır pek çok farklı şekilde boyutta ve türde saatler kullanarak zamanı giderek artan bir doğrulukla ölçmeyi başardık. Kullandığımız ilk saatin günde bir kere tik tak yaptığını söyleyebiliriz. (Dünya’nın dönüşü). Dünya’nın tahmin edilebilir ve tutarlı hareketini zamanı ölçebilmek için hep kullanmışızdır.
Her zaman sürekli tekrar eden şeyleri buluruz. Bu tekrar, bu döngüler saati oluşturur. Zaman, tekrar eden bir sürece dönüşür.
Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketini Güneş saatiyle ölçüp günü saatlere böldük. Dünya günde 1 tur döner ve günlerin geçişini Güneş’in doğuşuna ve batışına bakarak anlarız. Fakat zamanın ne olduğunu gerçekten öğrenmek için gitmemiz gereken yer Colorado’daki Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsüdür. Burda zamanı akıllara durgunluk veren bir doğrulukla ölçmek için Dünya’nın en küçük cisimlerinden birini kullanırlar; sezyum adındaki nadir bulunan bir metalin atomunu.
Atom Saati
Atomların doğal bir frekansı vardır. Titreşen, tekrarlayan hareket yapan her şey saat niyetine kullanılabilir. Sezyum atomonun tik tak yaptığı frekans, Dünya’nın resmi kronometresidir.
Sezyum atomu enerji bombardımanına tabi tutulduğunda titreşir ya da tik tak yapar. Ve bu atom saniyede 9,192,631,770.007802 kez (9 milyardan fazla) tik tak yapar. Bu sayıya her ulaştığınızda bir saniye geçmiş demektir.
Bu muazzam bir şeydir mesela kol saati, iki ayda bir saniye geri yada ileri gider. Biz ise 100 milyonda bir, geri yada ileri giden saatlerden bahsediyoruz.Böylesine bir zaman ölçüsünü alıp daha doğru düşündüğümüz başkasıyla değiştirme işi, fizikte yüzlerce yıldır devam eden bir reform sürecidir.
Fakat saatlerimiz zamanı ne kadar doğru gösterirse gösterin zaman, gizemini korumaya devam ediyor. Saatler bize saatin kaç olduğunu gösterebilir ama zamanın ne olduğunu söyleyemez .
LEYLA THE BAND
ZAMAN
Her sabah bi gün doğarken,
Bi günde eksilir ömürden.
Her şafak bi hırsız gibi,
Elinde bi fenerle…Cehennem boşuna,
Dert çektiğimiz günler…
Cennet gün ettiğimiz dünler…Ey zaman bilmez misin ettiklerini…
Bir düğüm ki ne sen çözebilirsin ne ben!Bilmezsin ne olduğunu,
Vazgeç ötelerden yorma kendini…
Kendine gel bir düşün,
Ben senim,sen ben arama boşuna…Bilmezsin ne olduğunu,
Vazgeç ötelerden yorma kendini…
Kendine gel bir düşün,
Ben senim,sen ben arama boşuna…