“İnsanlar maymundan geliyorsa arkadaş şimdiki insanlar neden maymun olmuyor yahu!” Esprisi ile çürütülmeye çalışılan Evrim Teorisini ve bunu daha iyi anlayabilmek için Doğal Seçilim hakkında bilgiler vereceğiz.
Evrim Teorisi Nedir?
Evrim, bir türün özelliklerinde birkaç nesilden boyunca ortaya çıkan değişikliklere ve doğal seleksiyon süreci olarak tanımlanır. Evrim teorisi bir canlının rekabet ortamında çevresine uyum sağlayarak hayatta kalmasına ve daha fazla yavruya sahip olması ilkesine dayanır.
Darwin, Evrim Teorisini 1859 yılında yazdığı “Türlerin Kökeni Üzerine” kitabında; doğal seçilim, canlıların kalıtsal, fiziksel veya davranışsal özelliklerdeki değişikliklerin bir sonucu olarak kuşaklar boyunca değişimin olduğu bir süreç olarak tanımladı.
Kitabın ilk cildinde doğal seçilimin karada yaşayan bir memelinin balinaya nasıl dönüşebileceğini açıklamaya çalıştı. Bunun için varsayımsal olarak ağızları açıkken suda yüzerek böcek yakalayabilen Kuzey Amerika siyah ayılarını örnek olarak kullandı.
Bu fikir halk tarafından kabul edilmedi ve üstelik alay konusu oldu. Darwin, yapılan alaylardan çok utandı verdiği ayı örneğini kitabın sonraki baskılarından kaldırdı.
Bilim insanları günümüzde Darwin’in doğru fikre sahip olduğunu ancak kullandığı hayvanın yanlış olduğunu biliyor. Ayıları değilde, onun yerine ineklere ve su aygırlarına bakması Darwin için daha iyi olabileceği de ekliyorlar.
Evrimi anlatan en büyüleyici hikâyelerden biri balinaların kökeni isimli hikâyedir ve bu bilim insanlarının doğal seçilime verdiği en iyi örneklerinden biridir.
Bu hikâyeyi size anlatacağız ama öncesinde evrim sürecinin küçük bir kesitine yakından bakmaya ne dersiniz?
Bundan yaklaşık 375 milyon yıl önce, suda yaşayan büyük ve kuyruklu kurbağalara benzeyen yaratıklar topraklarda mesken tutmaya başlamıştı.
Dünya topraklarına giren canavarları ve insanlara kadar getiren evrimsel olaylar zincirini yazıyoruz. Siz de bu bölümü okuyorsunuz. Bu, elbette, destansı hayatın bir kesiti…
4 milyar yıl kadar önce, ilk molekülün kendini kopyalaması önemli bir dönüm noktasıydı. Yaşamın kökeni ve evriminin başlangıcı geçit töreniydi.
Bu geçit töreni ise ileride, son birkaç yüz milyon yıllarında en alçak olanına şahit oldu. Permiyen döneminde tüm türlerin yüzdesi doksanı yok oldu, tabi bu türlerin arasında dinozorlar da vardı.
Evrimsel biyologlar bu tarihsel süreci anlamaya çalışarak ve yaşamın neden kendine böyle bir yol çizdiğini anlama çalıştılar. Ama bu çalışmalar geçmişi anlamak için geriye bakmaktan daha fazlasını içerir.
Bunu anlamaya çalışan ilk isimlerden Charles Darwin evrimin doğal seçilimle gerçekleştiğini belirtti.
Doğal Seçilim Nedir?
Doğal seçilim nedir? Sorusuna kısaca; canlı organizmaların evrimleşmesinde temel bir rol oynayan bir süreçtir diyebiliriz. Bu süreç, belirli genetik özelliklere sahip bireylerin hayatta kalma ve üreme şanslarının diğerlerine göre daha yüksek olduğu bir mekanizmadır. Bir kuş türü düşünelim. Eğer bu türün yaşadığı çevrede besin kaynakları sınırlıysa, uzun gagaya sahip kuşlar daha fazla yiyecek bulma avantajına sahip olur. Bu durumda, uzun gagaya sahip bireylerin hayatta kalma ve üreme şansı daha yüksektir. Bu bireyler daha fazla yavru bıraktıkları için, gelecek nesillerde uzun gagalı kuşların oranı artar.
Doğal seçilimin sonucunda, popülasyonun genetik yapısı zaman içinde değişir. Avantajlı genlere sahip bireyler daha fazla ürer ve bu genler gelecek nesillere aktarılır. Bu süreç, canlı türlerinin çevreye uyum sağlamalarını ve daha iyi hayatta kalma şansına sahip olmalarını sağlar.
Doğal seçilim, canlı türlerinin çeşitliliğinin ana kaynağıdır. Farklı çevrelerde farklı genetik özelliklere sahip bireyler avantajlı hale gelir ve zaman içinde yeni türler ortaya çıkar. Bu şekilde, canlı organizmalar zamanla çeşitlenir ve çevrelerine uyum sağlar.
Bunu daha iyi anlayabilmek için diğer doğal seçilim örneklerine bir bakalım:
Balinalar örneği ile başlayalım, evrimi yol gösterici olarak kullanarak ve doğal seçilimin nasıl çalıştığını bilen biyologlar, erken balinaların karadan suya geçişinin bir dizi öngörülebilir adımda gerçekleştiğini düşünüyorlardı.
Rastgele genetik değişiklikler burun deliklerinin kafasına daha uzağa yerleştirilmesiyle en az bir balinanın meydana çıkmasına sebep oldu.
Bu adaptasyona sahip hayvanlar için en uygun alan deniz yaşamıdır çünkü nefes almak için tamamen yüzeye çıkmak zorunda olmayacaklardı. Bu türde olan hayvanlar daha başarılı olacak ve daha fazla yavruya sahip olacaktı. Daha sonraki kuşaklarda, burnu daha başa doğru hareket ettiren genetik değişiklikler ortaya çıktı.
- Ön bacakları palet oldu.
- Arka bacakları kayboldu.
- Vücutları daha akıcı hale geldi ve kendilerini su yoluyla daha iyi itmek için kuyruk parazitleri geliştirdiler.
Sonuç olarak, doğal seçilim canlı organizmaların evrimsel süreçteki rolünü belirler. Çevresel faktörler, belirli genetik özelliklere sahip bireylerin avantajlı hale gelmesini sağlar. Bu süreç sonucunda, canlı türleri çevreye uyum sağlayarak evrimleşir ve çeşitlenir. Doğal seçilim, evrimsel biyolojide önemli bir mekanizmadır ve canlıların çevresel değişimlere uyum sağlamalarını sağlar.