Henry Moseley Kimdir?
Henry Moseley (1887-1915) kendi döneminin en önemli İngiliz fizikçilerinden biriydi.
Babası Oxford Üniversitesi’nde anatomi profesörüydü. Moseley de bu üniversitenin Fizik Bölümüne okudu.Aynı üniversitede görev alan dönemin saygın fizikçilerinden Nobel Ödüllü Prof. Rutherford’un öğrencisiydi.
Moseley Atom numarası kavramını ortaya atarak modern periyodik tablonun temelini attı.
Element özelliklerinin atom ağırlıklarıyla ilgili olduğunu söyleyen Mendel’in aksine, atom numarası ile ilişkili olduğunu gösterdi.
Moseley bazı elementlerin yaydığı X ışınlarının spektrumlarını da incelemiş ve bu ışınların frekansı ile elementin atom numarası arasında bir ilişki olduğunu keşfetmiştir. Bu ilişki, Moseley Yasası olarak bilinir ve Bohr Atom Modeli lehinde önemli bir delil niteliği taşımıştır.
Henry Moseley Nasıl Öldü?
Henry Moseley, 1. Dünya Savaşı başladığı zamanlarda Oxford Üniversitesi’ndeydi. Vatanı için çalışması gerektiğini düşünen Moseley, Oxford Üniversitesi’ndeki görevinden ayrılıp gönüllü olarak İngiliz ordusuna katıldı. Prof. Rutherford’un, onu önce uzak tutmak için uğraştı ancak gayretleri sonuç vermedi.
Moseley ordudaki eğitimin ardından, Nisan 1915 yılında savaşması için iletişim mühendisi olarak Çanakkale cephesine getirildi.
Henry Moseley’in Mezarı ve Nobel Ödülü
Henry Moseley Mezarı, Gelibolu Yarımadasında bulunuyor.
İngiltere böylece Çanakkale’de savaşı kaybetmekle kalmadı, aynı zamanda bir Nobel Ödülü kaybetti.
Henry Moseley ölmeseydi, 1916 yılında, çok yüksek olasılıkla Fizik Nobel Ödülü’nü alacaktı. O yıl olmasa da, Moseley’in hayatta olması halinde Nobel Ödülü’nü kazanacağına kesin gözüyle bakılmaktadır. Nitekim Moseley’in çalışmalarını devam ettiren İsviçreli fizikçi Manne Siegbahn 1924 yılında Nobel Ödülü’ne layık görüldü.
Henry Moseley Ölümü Neler Değiştirdi?
Henry Moseley’in ölümü ile birlikte İngiltere’nin askerlikle ilgili yasalarında değişiklikler oldu. Moseley gibi başka önemli bilim adamları savaşlarda kaybetmek istemeyen İngiltere, bilim adamlarının askere alınmasını yasaklayan bir yasa hazırlayarak başarılı ve gelecek vaat eden bilim adamlarının savaşa katılmasının önüne geçmiş oldu.
Moseley ölümü bilimin gelişmesi açısından olumsuz bir durum gibi gözükse de aslı bu şekilde değildir. Bir bilim adamının harp sırasında ölmesi sonuçları açısından değerlendirdiğimizde bu durum farklıdır.
Bilim adamlarının bu olaydan sonra askere alınmaması ile birlikte askere gitmek istemeyenler eğitime ağırlık vermiş, bilim alanında gelişmeler kat etmişlerdir. Böylece İngiltere, Moseley’in ölümünden sonra sayısız buluşlara imza atan bilim adamları yetiştirmiştir.